ارزیابی وضعیت سلامت جنسی نوجوانان تحت مراقبت شبانه روزی و اثر بخشی برنامه جامع آموزش جنسی بر دانش، نگرش و خودپنداره جنسی

هدف از این پژوهش بررسی چالش های سلامت جنسی نوجوانان تحت مراقبت شبانه روزی و مشخص نمودن اثربخشی برنامه آموزش جنسی بر دانش، نگرش و جودپنداره جنسی آنهاست. نوجوانان جدا شده از خانه به واسطه جدایی و تجربه رویدادهای پر فشار نه تنها در معرض رفتارهای پرخطرجنسی بیشتری هستند بلکه فرصت های لازم آموزش جنسی از طریق منابع مناسب را، از دست می دهند. با توجه به این شرایط این مهم است که قبل از تدوین و ارائه هر گونه مداخله آموزشی، وضعیت سلامت جنسی و مشخصه های آنها شناسایی و بررسی شود. جامعه آماری عبارت است از نوجوانان 15 تا 18 ساله تحت مراقبت شبانه روزی در تهران. این پژوهش با استفاده از روش ترکیبی (کیفی و کمی) سلسله مراتبی و در دو مرحله اصلی انجام گرفته است در مرحله اول از شیوه ارزیابی سریع وضعیت، مبتنی بر روش پژوهش کیفی استفاده شده است و در مرحله دوم از روش آزمایشی بهره گرفته شد. یافته های تحقیقی حاکی از چالش های جدی حوزه سلامت نوجوانان تحت مراقبت است. درگیر شدن در روابط جنسی زود هنگام و پرخطر، قلدری و بهره کشی جنسی از همسالان و نگرش های منفی جنسی از تهدیدهای سلامت آنهاست. همچنین آنها در دستیابی به منابع اطلاعات جنسی معتبر، با محدودیت های فراوانی روبه رو هستند، به طوری که مهمترین منابع دسترسی به اطلاعات جنسی آنها دوستان و فیلم های پورنوگرافی است. یافته های تحقیقی بیانگر استقبال نوجوانان و دست اندرکاران مراقبت از برنامه های آموزش جنسی به منظور ارتقاء سلامت جنسی نوجوانان است. یافته های تحقیقی در مرحله دوم پژوهش با استفاده از تجزیه و تحلیل واریانس چند متغیره (manova) مبین این است که مداخله آموزشی ده جلسه ای، دانش و نگرش جنسی آزمودنی ها را بهبود بخشیده اما بر خودپنداره جنسی آنها تأثیری نداشته است. با این حال یافته های جانبی تحقیق بر افزایش انگیزش و تغییرات رفتاری مثبت دلالت دارد. نوجوانان تحت مراقبت به موازات اینکه سوءبرداشت های خاصی در زمینه موضوعات جنسی دارند، نیازهای بیشتری نیز برای دریافت خدمات آموزش جنسی دارند که در این باره یک خلاء اساسی وجود دارد. گفتگو با نوجوانان درباره مناسبات جنسی حتی در بهترین شرایط نیز می تواند دشوار باشد. این موضوع در رابطه با نوجوانان تحت مراقبت، نقش دست اندرکاران و مراقبین را به طور جدی برجسته می سازد. بنابراین به منظور تسهیل این فرایند و ارتقاء سلامت جنسی نوجوانان، نه تنها ضروری است که برنامه های شفاف، مشخص و کاربردی تدوین و ارائه گردد بلکه این مهم است که به مولفه های روانشناختی موثر نیز توجه شود.